De gesprekken tussen begeleider Bep van der Heijden en de bewoners van De Beemden in Sint-Michielsgestel zijn prachtig om te zien. De bewoners zijn doof en sommige hebben ook een visuele of communicatief meervoudige beperking (CMB). Daarom communiceert iedereen hier op zijn of haar eigen manier. Bep legt uit wat dat betekent voor de begeleiding en voor nieuwe collega’s.
Elkaar begrijpen
Zodra begeleider Bep de gezamenlijke woonkamer binnenloopt, verschijnt er een grote glimlach op het gezicht van een bewoner. Omdat hij doof en slechtziend is, raakt Bep even zijn schouder aan om te laten weten dat ze er is. Hij wil graag vertellen dat hij heel blij is met Bep, omdat ze hem begrijpt. Ze houden elkaars handen vast en maken zo samen vliegensvlug allerlei gebaren in de lucht. “Vierhandengebaren”, vertelt ze later.
Van picto's tot gebaren
“Elkaar begrijpen, daar gaat het hier om”, vertelt Bep. “Ik ken de bewoners inmiddels van haver tot gort en weet precies hoe zij het liefst communiceren en wat hen helpt, bijvoorbeeld als ze boos zijn. Ik vind de communicatie heel uitdagend en mooi, want iedere cliënt communiceert anders. Bij de een gebruik je picto’s, bij de ander gebaren. En soms is de communicatie met een cliënt een mengelmoes: praten, gebaren, schrijven. Bep heeft duidelijk veel liefde voor haar vak. “Ik doe dit al lang en heb heel bewust gekozen voor de Dovenwereld en deze doelgroepen. Ik had verwacht dat het een stille wereld zou zijn, maar nergens wordt meer gezegd.”
Bewoners helpen in moeilijke tijden
Bep is blij dat ze iets voor de bewoners kan betekenen in moeilijke fases. “De situatie van sommige cliënten kan ineens veranderen. Vandaag gaat het goed, maar morgen neemt bijvoorbeeld het zicht of gehoor verder af. Dan moet je ook ineens je begeleidingsstijl aanpassen en dat is een uitdaging. We overleggen in zo’n situatie met elkaar. Ons team bestaat uit helpenden, assistent begeleiders, begeleiders en persoonlijk begeleiders, maar we vragen ook regelmatig advies over de communicatie aan andere zorgverleners, zoals logopedisten en ergotherapeuten.”
In het diepen springen
Bep wisselt moeiteloos tussen de verschillende communicatievormen. Het roept de vraag op: Hoe leer je dit als nieuwe collega? “Hoe we communiceren met een cliënt, hangt in eerste instantie af van de uitkomsten van het communicatief en psychologisch onderzoek bij cliënten”, vertelt Bep. “We krijgen dus concrete adviezen. Ook helpen wij natuurlijk en volg je interne opleidingen. En het is uiteindelijk gewoon in het diepe springen en uitproberen. Ook voor ons. Nieuwe collega’s kunnen niet meteen alle communicatievormen, zoals vierhandengebaren en de Nederlandse Gebarentaal. Dat is logisch en helemaal niet erg. Het komt vanzelf. Je moet gewoon steeds goed kijken naar wat een cliënt nodig heeft en wil zeggen. Dan ga je elkaar vanzelf begrijpen.”
Over De Beemden
Bij De Beemden in Sint-Michielsgestel wonen veertien cliënten van Kentalis, in een vleugel op de eerste verdieping. Kom meer te weten over werken bij Kentalis Wonen & Dagbesteding.