Onderwijsprogramma en activiteiten

Onderwijsprogramma en activiteiten SO TOS/SH (De Voorde) Rijswijk en SO TOS/SH/Doof/Doofblind (De Voorde/De Plataan) Zoetermeer 

Het onderwijsprogramma is gebaseerd op ‘De kerndoelen voor speciaal onderwijs’. De lesstof is grotendeels vergelijkbaar met die van het regulier onderwijs. Alle vakken die wettelijk verplicht zijn worden gegeven. Voor SO Doof staat daarnaast ook Nederlandse Gebarentaal (NGT) als vak op het rooster. In alle klassen hangen digiborden met de bijbehorende software en wij maken gebruik van visuele ondersteuning.

Methode overzicht SO TOS/SH (De Voorde) Rijswijk

Methode overzicht SO TOS/SH/Doof/DB (De Voorde/De Plataan) Zoetermeer 

Ten aanzien van ‘hulp vragen’ constateren wij dat het nodig is vaste afspraken en strategieën te hanteren en aan te leren. Dove en slechthorende leerlingen en leerlingen met een TOS zijn vaak gewend om, zowel in de thuissituatie als op school, ongevraagd hulp te krijgen. Daarom leren we onze leerlingen omgaan met uitgestelde aandacht en in te schatten wanneer (en aan wie en hoe) zij hulp moeten vragen. Op deze manier leren de leerlingen dat zij ook zelf problemen kunnen oplossen en niet altijd afhankelijk zijn van de leerkracht of een andere volwassene. 

Programmaonderdelen

In de onderbouw (groep A-1-2) wordt thematisch gewerkt. Er wordt hiernaast ook gebruik gemaakt van de methode Schatkist.

In de onderbouw wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van het fonologisch en fonemisch bewustzijn. Via deze methodiek leren de leerlingen vaardigheden ontwikkelen die belangrijk zijn voor het leren lezen en spellen.

In de bovenbouw worden reguliere onderwijsmethodes gebruikt. De leerstof wordt soms verspreid over meerdere leerjaren.

School op Seef 

Sinds april 2020 zijn SO De Voorde/Plataan (Zoetermeer) en SO De Voorde Rijswijk een gecertificeerde ‘School op Seef’ school. Voor het verkeersonderwijs werkt onze school volgens de uitgangspunten van School op Seef. Dit betekent onder andere dat er jaarlijks in alle groepen zowel theoretische als praktische verkeerslessen worden gegeven, dat er aandacht is voor een veilige schoolomgeving en communicatie met de ouders. Voor de invulling van onze School op Seef aanpak wordt verwezen naar ons 'Schoolactieplan Verkeer’.

Motorische ontwikkeling

De motorische ontwikkeling en het samenspelen gebeurt onder leiding van een vakleerkracht bewegingsonderwijs (groep A tot en met 8). Daarnaast hebben de leerlingen van leerjaar 4 zwemonderwijs.

Creatieve ontwikkeling

De creatieve ontwikkeling van onze leerlingen vinden we ook van belang. Daarom wordt in elke groep handvaardigheid en tekenen gegeven. Voor SO Doof geeft een vakleerkracht dramalessen aan de groepen  5 tot en met 8. Hiernaast worden muzieklessen gegeven door een vakleerkracht.

Zie bijlage voor opbrengsten en uitstroom so De Voorde/Plataan en so De Voorde Rijswijk.

Onderwijsprogramma en activiteiten SO CMB/Doofblind (De Tamarinde)

Het onderwijsprogramma is gebaseerd op ‘de kerndoelen voor speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking’. De kerndoelen zijn ondergebracht in doorlopende leerlijnen en aangepast aan de specifieke onderwijsbehoeften van onze leerlingen. Deze leerlijnen vormen het uitgangspunt bij het opstellen van het Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP), het stellen van uitstroomprognoses/-profiel, het opstellen van het rooster en het handelen van de leerkrachten. Voor een aantal vakken gebruiken wij onderdelen van onderwijsmethodes die aansluiten bij onze doelgroep. Dit is afhankelijk van de mogelijkheden van de leerlingen en het uitstroomprofiel. De nadruk van het onderwijsaanbod ligt op communicatie, zelfredzaamheid, aanvankelijk leren en schoolse vaardigheden. Er is een handelingsgericht en ervaringsgericht aanbod: de leerlingen leren door handelend bezig zijn en zelf ervaren. Er wordt structureel gebruik gemaakt van concreet materiaal, ontwikkelingsmateriaal en sensopathisch materiaal.

Voor iedere leerling wordt door de Commissie voor Leerlingenzorg een uitstroomprofiel (UP) vastgesteld op basis van de mogelijkheden en beperkingen van de leerling. Voor de leerlingen binnen het SO-CMB/DB zijn vier profielen beschreven. Bij ieder UP is een leerroute beschreven met streefniveaus per leerjaar.

Om de pauzes op het buitenspeelplein meer inhoud te geven en beter te structureren, wordt de methode Beweegwijs ingevoerd.
Vanaf 8 jaar (leerlingen in de leerjaren 5 en 6) krijgen de leerlingen twee jaar zwemonderwijs, vooral gericht op watergewenning, vanuit de gemeente. Er zijn leerlingen die vanwege hun fysieke beperking niet zelf het water in kunnen. Zij mogen alleen meezwemmen als er vanuit huis begeleiding mee gaat.

Methode overzicht SO CMB/DB (De Tamarinde)

In het onderwijs aan CMB/DB-leerlingen staat het stimuleren van de communicatieve ontwikkeling centraal. Het niveau van de communicatieve redzaamheid, waaronder taalbegrip, uitdrukkingsvaardigheid, communicatieve wederkerigheid en communicatieve weerbaarheid, is van invloed op de totale ontwikkeling van de leerlingen. De didactische aanpak sluit aan bij de onderwijsbehoeften zoals beschreven in de OPP’s van de leerlingen. Er wordt gestreefd naar samenhang tussen de diverse vakgebieden als lezen, schrijven en rekenen en leren leren en de communicatieve, sociale en emotionele ontwikkeling en ontwikkeling van de redzaamheid. 

In het lesrooster is tijd ingeruimd voor basale vaardigheden (eten en drinken, hygiëne, kleding aantrekken, verzorging en vrijetijdsbesteding) zoals beschreven in de leerlijn redzaamheid. Deze doelen zijn voorwaardelijk voor het zo zelfstandig mogelijk leren functioneren van de CMB/DB-leerlingen. 

Het is voor onze leerlingen niet altijd mogelijk en wenselijk om bij leerlijnen met een methode te werken. Schoolse vaardigheden worden ook geoefend met ontwikkelingsmaterialen en ervaringsgericht met concreet materiaal. De leerlijnen en gestelde doelen in het OPP van de leerling (leerlingplan) zijn het uitgangspunt. De concrete materialen en middelen staan voor een aantal leerlijnen per doel beschreven in de ‘niveauformulieren’ van de leerlijn. Deze worden waar nodig herzien. Op termijn, afhankelijk van implementatie in schooljaar 2019-2020, zal de informatie mogelijk ook beschikbaar komen in Edumaps als opvolger van LOGOS.

Werkwijze en het gekozen materiaal sluiten aan bij de onderwijsbehoeften en het communicatieniveau van de leerling. Visualisaties en de inzet van passende ondersteunde communicatie en concreet materiaal is hierbij structureel en bij alle leerlijnen van belang.

Vanuit de visie van Totale Communicatie worden de verschillende communicatiemiddelen gelijkwaardig en passend bij de onderwijsbehoeften van de individuele leerling ingezet: concreet materiaal, verwijzers, pictogrammen, foto’s, tekeningen, lichaamstaal, geschreven taal, NmG en Nederlandse Gebarentaal. 

In het pedagogisch handelen bij de CMB/DB-doelgroep hanteren we een methodiek die een combinatie is van Totale Communicatie en het Sociaal Competentiemodel (reageren op gedrag). CMB/DB leerlingen hebben veiligheid nodig om tot leren te komen. Door het gedrag van de leerling goed te observeren, kunnen we beter afstemmen op de communicatie en zo het gedrag beïnvloeden. Met de inzet van Totale Communicatie wordt de communicatie op individueel niveau aangepast, zodat de leerling zich duidelijk kan maken, maar ook begrijpt wat er van hem of haar wordt verwacht. Op die manier wordt de spanning teruggebracht en de veiligheid geboden die voor deze leerlingen nodig is om tot leren te komen. Doelgedrag wordt positief bekrachtigd en negatief gedrag (waar mogelijk) genegeerd. Deze gecombineerde methodiek wordt binnen het onderwijs OMVG genoemd: omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag.

Indeling groepen SO CMB/DB

Op de Tamarinde wordt ieder schooljaar bekeken op welke manier de groepen zo goed mogelijk kunnen worden samengesteld. Hierbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de individuele mogelijkheden en onderwijsbehoeften van de leerlingen. Bij het plaatsen van leerlingen in een groep spelen verschillende factoren een rol. Zo wordt gekeken naar het communicatieniveau en het benodigde communicatie- en taalaanbod, de mate van zelfstandigheid en zelfredzaamheid, de sociaal-emotionele ontwikkeling, de mate van zelfstandig werken, de bijkomende problematiek (bijvoorbeeld ten aanzien van gedrag, motoriek, visus enzovoort) en de leeftijd. Omdat onze leerlingen een disharmonische ontwikkeling hebben, houden we altijd verschillen binnen een groep. De leerkracht en klassenassistent zorgen middels gedifferentieerd werken voor onderwijs dat aansluit bij de doelen en onderwijsbehoeften van de individuele leerling in hun groep.
De groepen worden aangeduid met dierennamen.
We streven naar zo min mogelijk wisselingen voor leerlingen voor wat betreft groepssamenstelling. Het streven is ook om een leerling twee jaar bij dezelfde leerkracht te laten, voor leerlingen met doofblindheid drie of meer jaar. Dit lukt helaas niet altijd door instroom en uitstroom van leerlingen, door veranderingen in ontwikkelingen en onderwijsbehoeften van leerlingen en door wisselingen in personeelsbezetting. 

Groepsprofielen in het SO CMB/DB onderwijs:

1.    Profiel doof-CMB

• De onderwijstaal is NGT, waarbij het NGT-niveau individueel bepaald wordt.
• De leerlingen zijn doof of doof functionerend.
• De leer- en leefomgeving van de profielgroep maakt deel uit van de dovencultuur.

2.    Profiel SH-CMB

• De onderwijstaal is (afhankelijk van het communicatieniveau) Nederlands ondersteund met Gebaren (NmG).
• De leerlingen zijn slechthorend of functioneren als slechthorend.
• De leerlingen hebben een auditief en/of ernstig spraaktaalprobleem.
• De leer- en leefomgeving van de profielgroep maakt deel uit van de horende cultuur.

3.    Profiel structuur en autisme

• De onderwijstaal wordt per leerling individueel bepaald, daar waar klassikale instructie mogelijk is wordt als voertaal, afhankelijk van wat leerling nodig heeft, meestal NmG gebruikt.
• De leerlingen zijn doof, doof functionerend, horend of slechthorend.
• Bij de leerlingen is veelal sprake van psychiatrische problematiek (Autisme Spectrum Stoornis (ASS) of AD(H)D), of andere kind kenmerken die maken dat de leerling behoefte heeft aan het geboden klimaat in deze groepen.
• Er wordt een consequente (dag)structuur gehanteerd waarbij prikkels gereduceerd of gedoseerd worden aangeboden.

4.    Profiel doofblind

• De leerling heeft de onderwijsindicatie doofblind.
• De onderwijstaal wordt per leerling individueel bepaald.
• Er is sprake van een combinatie van auditieve- en visusbeperkingen.
• Voor leerlingen met een cochleair implantaat (CI) wordt in overleg met de ouders en op advies van de logopedist nagegaan welk groepsprofiel het beste aansluit bij de leerling.

Zie bijlage voor Opbrengsten en Uitstroom so CMB/DB De Tamarinde.

In de loop van het schooljaar vindt er een aantal vaste activiteiten plaats:

• Schaatsen met vrijwilligers van de Zoetermeerse ijshockeyclub
• Schoolreis of schoolkamp
• Sportdag Koningsspelen
• Natuur Milieu Educatie (NME) excursies. In verschillende leerjaren leren de kinderen kaas maken, de natuur te verkennen en gaan ze op bezoek bij de kinderboerderij.
• Leesvertelwedstrijd (groep 7-8 alleen voor SO Doof)
• Eén keer per jaar een project met de hele school. 
• Excursies passend bij de lessen oriëntatie in tijd of ruimte
• Ook zijn er feesten en vieringen voor de hele school bijvoorbeeld Kerstmis, Pasen en het Sinterklaasfeest. 

Voor de data verwijzen we u graag naar de jaarkalender.

Traktaties

Verjaardagen van de leerlingen worden in de groepen uitgebreid gevierd. Op verjaardagen kan een traktatie de feestvreugde verhogen en mogen de leerlingen een gezonde traktatie uitdelen aan hun groepsgenoten. Wij vragen u dringend de traktaties niet te overdrijven en vooraf te overleggen met de leerkracht van uw kind.

Niet van toepassing.