TOS-weken: Versterken van sociaal-emotioneel functioneren door virtual reality (VR)-training

‘InterAction’ gaat ervan uit dat jongeren met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) meer sociaal emotionele problemen ervaren, dan jongeren zonder deze beperking. Met ‘InterAction’ wordt onderzocht of het sociaal emotioneel functioneren van jongeren met TOS te versterken is door een virtual reality (VR)-training. Tijdens deze training oefenen verschillende jongeren met TOS (12-17 jaar) met virtuele leeftijdsgenoten en herkenbare sociale situaties, in een veilige en gecontroleerde virtuele trainingsomgeving. Dat doen ze één keer per week, negen weken lang en 50 minuten per keer. De jongeren werken samen met de VR-trainer in een werkboek aan verschillende opdrachten; ze hebben elke training minstens twee oefenmomenten in de virtuele wereld. De VR-training wordt mogelijk gemaakt door CleVR.

Elke Arts over de eerste opvallende resultaten: ‘’Tijdens de eerste verkennende fase zagen we dat de eerste negen deelnemende jongeren erg enthousiast waren over hun deelname aan de VR-training. Ze vonden de trainingen leuk en keken uit naar de volgende training. Bovendien gaven zij aan dat ze de virtuele wereld en het contact met de virtuele leeftijdsgenoten als vrij levensecht ervaarden. Deze positieve resultaten stimuleren ons om het verdere effect van de VR-training op dat sociaal-emotioneel functioneren te onderzoeken. We zitten nu in de uitvoeringsfase van het project; ik vind dat het leukste deel. Collega’s en ouders zijn erg geïnteresseerd in deze nieuwe, supermoderne manier van trainen en dat zorgt voor veel leuke reacties. Ook is het erg waardevol om de jongeren met een grote glimlach naar de trainingen te zien komen en ze te horen vertellen over de vooruitgang die ze boeken. Samen met het hele onderzoeksteam van zowel Kentalis als de Radboud Universiteit brand ik dan ook van nieuwsgierigheid naar de uiteindelijke resultaten!’’

‘’Dat zijn er meer. Allereerst kan Virtual Reality (VR) realistische omgevingen en sociale situaties maken. Daardoor kunnen de jongeren oefenen met levensechte situaties, wat kan helpen bij het toepassen van geleerde vaardigheden in hun eigen dagelijks leven. Daarnaast zijn bij VR  geen moeilijke taal- en sociale vaardigheden nodig, zoals dat wel zo is bij traditionele behandelvormen. In VR hoeven de jongeren bijvoorbeeld geen ingewikkelde verhalen of rollenspellen te begrijpen. Hierdoor hebben ze meer ruimte in hun hoofd voor andere denkprocessen, zoals aandacht en kijken of iets anders of beter kan. Bovendien kan de virtuele omgeving worden aangepast aan het niveau en de voorkeuren van de jongere en is deze omgeving controleerbaar: situaties kunnen worden gepauzeerd of herhaald. Verder biedt VR de kans om nieuwe sociale vaardigheden te leren binnen een veilige omgeving: de jongeren kunnen oefenen met voor hen spannende of onzekere situaties, zonder de kans om uitgelachen, buitengesloten of gepest te worden. Tenslotte sluit VR aan bij de interesses van jongeren, zoals games en technologie. Dit maakt de training hopelijk leuker en motiveert de jongeren wellicht om betrokken te zijn en actief mee te doen’’.

Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) staat niet op zichzelf. TOS kan in de loop van de ontwikkeling bij kinderen en jongeren leiden tot sociaal-emotionele problematiek. Zo kan een vijfjarige die niet kan vertellen wat hij wil of voelt, dat misschien laten zien in (negatief) gedrag. En wat als je zestien bent en je kunt je in het contact met leeftijdsgenoten niet goed uiten? Kentalis doet onderzoek om meer inzicht te krijgen in de neuropsychologie van TOS. Zodat jongeren met TOS in zorg en onderwijs in de toekomst nog beter kunnen worden begeleid. Tijdens de TOS-weken praten we je graag bij over drie onderzoeken:

1. Versterken van sociaal-emotioneel functioneren door virtual reality (VR)-training.
2. Omgaan met trauma’s; een onderzoek van Kentalis en Viertaal samen.
3. ToMinZicht, Theory of Mind; training voor professionals en jongeren over inzicht in je eigen binnenwereld en die van een ander. Een drieluik vanuit verschillende invalshoeken: de onderzoeker, de leraar en de jongere.