Onderwijsprogramma en activiteiten

Algemeen
Voor leerlingen met TOS is het belangrijk dat zij leren communiceren met hun omgeving. Daarom besteden wij veel aandacht aan hun communicatieve ontwikkeling. Dit loopt als een rode draad door ons onderwijsprogramma. Daarnaast leren onze leerlingen samenwerken en verantwoordelijkheid dragen. Wij werken vanuit veiligheid en structuur naar een zo groot mogelijke zelfstandigheid en communicatieve zelfredzaamheid. We bieden de kinderen op een intensieve manier 100% van de lesstof aan, maar differentiëren in verwerking. Wij hebben voor elk basisvak een onderwijsplan. In het onderwijsplan beschrijven wij het leerstof aanbod. 

Hoge verwachtingen 
Onze kinderen hebben een TOS of een vermoeden van TOS. Dit betekent dat onze leerlingen gemiddeld over minder stimulerende kenmerken beschikken. Het werkgeheugen van een groot deel van onze kinderen is snel overbelast. Een zwak werkgeheugen zorgt voor uitdagingen in het leren. De capaciteit van het werkgeheugen is doorslaggevend voor het leveren van goede leerprestaties.  We kiezen ervoor onze ambitie hoog te stellen voor onze doelgroep. We geloven in het positieve effect van het hebben van hoge verwachtingen én het bieden van kansrijk onderwijs. We volgen hierin de ambities opgesteld door Kentalis. Kentalis Onderwijs stelt voor alle doelgroepen de volgende ambities: minimaal 75% van de leerlingen stroomt aan het eind van de schoolloopbaan uit op het benodigde niveau voor het uitstroomniveau zoals twee jaar vóór uitstroom gesteld in het ontwikkelingsperspectief.

Lezen
Het goed ontwikkelen van het fonemisch bewustzijn (bewustzijn van klanken in woorden) en het verwerven van letterkennis helpt bij het leren lezen. In de groepen 1 en 2 besteden we hier veel aandacht aan. In de groep 3 en 4 werken we met onze leerlingen intensief aan het technisch lezen met de methode Veilig Leren Lezen en middels thematisch leesonderwijs Zin In Lezen. Vanaf groep 4 gaan we systematisch verder met het voortgezet technisch lezen. In de bovenbouw lezen onze leerlingen leesteksten passend bij de thema’s, dit vergroot de leesopbrengsten én de motivatie. Wij maken gebruik van het onderwijsaanbod de Bieb In School, dit maakt lezen leuk!

Wij werken met de methodiek Close reading in onze school. Dit is een verdiepende manier van begrijpend lezen waarbij de inhoud van een complexe tekst centraal staat. De leerlingen gaan op een actieve manier aan de slag met de tekst. Herlezen, aantekeningen maken, samenvatten, monitoren, samenwerken, redeneren, discussiëren, en reflecteren zijn de belangrijke vaardigheden waar het bij Close Reading om draait. Bij Close Reading wordt de leerling uitgedaagd een moeilijke tekst meerdere malen te lezen. Het doel van Close Reading is dat de leerling er ook complexe teksten mee kan doorgronden. Als de leerling zich zo in de tekst verdiept, onthoudt hij ook beter wat er verteld wordt. 

Taal
Bij kinderen met TOS is de taalontwikkeling niet op niveau, terwijl taalvaardigheid aan de basis ligt van al het schoolse leren. Zo jong mogelijk starten met een talig aanbod dat aansluit bij de onderwijsbehoeften van het kind is essentieel om de leerachterstand zo klein mogelijk te houden. Niet alle leerlingen met TOS ervaren dezelfde mate van problemen op dezelfde taalgebieden en het profiel van de taalproblemen kan veranderen als leerlingen ouder worden. De professional zal daarom altijd rekening houden met de individuele taalbehoeftes van de leerling. Toch is het mogelijk om op hoofdlijnen per taalgebied en leeftijdsgroep aan te geven welke taalproblemen vaak worden gezien en hierbij een passend onderwijsaanbod op te stellen. Veel aandacht gaat uit naar de spraak- en taalontwikkeling en de totale ontwikkeling van het jonge kind. Zo geven we samen met de logopedisten vorm aan taalonderwijs. De taallessen verwerken we in groep groep 1t/m 8 thematisch voor de groepen 1-3 middels de leerlijnen van Parnassys Jonge Kind en voor de groepen 4 t/m 8 aan de hand van de CED leerlijnen.

Spelling
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) vinden spelling vaak lastig. Dit komt doordat goed leren spellen veel vraagt van luisteren, analyseren en het toepassen van taalregels. Voor leerlingen met TOS is het begrijpen van klankstructuren (morfemen) en grammaticale regels vaak een extra uitdaging. Toch blijkt uit onderzoek dat deze leerlingen spelling net zo goed kunnen leren als hun leeftijdsgenoten – mits ze voldoende tijd, herhaling en gerichte uitleg krijgen.

Daarom starten we op de Prof. Huizingschool al in groep 1 met activiteiten die het leren van spelling ondersteunen. In de kleutergroepen besteden we veel aandacht aan klanken en letters. We doen dit spelenderwijs en gestructureerd, met activiteiten uit de werkmap Fonetisch Bewustzijn. Hierbij oefenen kinderen met het hakken en plakken van woorden (analyseren en synthetiseren). Dit fonemisch bewustzijn vormt een belangrijke basis voor het leren lezen en spellen in groep 3.

Vanaf groep 3 werken we doelgericht aan spelling met behulp van de leerlijn spelling van de CED-Groep. We kiezen ervoor om spelling aan te bieden via actieve en gevarieerde werkvormen, die we waar mogelijk aansluiten bij het thema van de groep. Zo blijft het betekenisvol en motiverend voor de kinderen.

Het spellingonderwijs op onze school is afgestemd op de taal- en leerbehoeften van kinderen met TOS. De focus ligt op:

• het versterken van fonologisch bewustzijn (klanken herkennen en onderscheiden),
• het leren herkennen van patronen in woorden,
• het ontwikkelen van een sterk woordbeeld, en
• het begrijpen en toepassen van spellingregels.

We maken daarbij veel gebruik van visuele ondersteuning en expliciete instructie. Zo zorgen we ervoor dat elke leerling – op zijn of haar eigen tempo – goede stappen kan zetten in spelling.

Begrijpend Lezen 
Om goed te leren lezen met begrip, zijn woordenschat en achtergrondkennis (kennis van de wereld) essentieel. Hoe eerder en systematischer we kinderen hierin ondersteunen, hoe beter ze voorbereid zijn op het begrijpend lezen in de bovenbouw en later op volwaardige deelname aan de maatschappij.

Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben vaak meer moeite met het begrijpen van teksten. Daarom besteden we hier op de Prof. Huizingschool extra aandacht aan. We geloven in duidelijke instructie, doelgerichte begeleiding en het betekenisvol maken van teksten. We sluiten aan bij herkenbare situaties en zetten de taal- en cultuurervaringen van kinderen in om hun begrip en netwerk van kennis te vergroten.

Thematisch werken met rijke teksten
Wij werken op school thematisch. Binnen ieder thema bieden we leerlingen rijke teksten aan: uitdagende teksten met inhoud. Deze lezen we meerdere keren, telkens met een ander leesdoel. Zo krijgen leerlingen echt grip op de tekst en leren ze wat de schrijver wil overbrengen. Herhaald lezen draagt bij aan dieper tekstbegrip en versterkt hun leesvaardigheid.

Actieve rol van de leerling
Begrijpend lezen is bij ons actief: leerlingen stellen vragen, zoeken naar informatie, maken aantekeningen en bespreken de inhoud met elkaar. We gebruiken hiervoor de aanpak Close Reading, waarbij kinderen intensief en in kleine stappen met de tekst werken. Moeilijke woorden gaan we hierbij niet uit de weg, maar pakken we juist aan – omdat woordenschatontwikkeling centraal staat.

Gerichte woordenschatuitbreiding
Ons woordenschatonderwijs is stevig verankerd in ons leesonderwijs. De woorden die leerlingen nodig hebben om de tekst te begrijpen, worden vooraf geselecteerd, vaak in samenwerking met de logopedist. Voorafgaand aan de eerste leessessie doen we een Grej of the Day – een korte, prikkelende les die de voorkennis activeert en nieuwe woorden introduceert. Zo vergroten we hun woordenschat én hun begrip van de tekst.

De rijke teksten die we gebruiken, vormen vaak ook de basis voor onze taaldoelen. Zo werken we geïntegreerd aan begrijpend lezen, taalontwikkeling en kennisopbouw. Op deze manier zorgen we dat elke leerling op zijn of haar niveau uitgedaagd wordt en groeit in taalbegrip.

Rekenen 
In de kleutergroepen wordt er gewerkt met de methodiek 'Met Sprongen Vooruit'. Alle rekendoelen voor groepen 1 en 2 worden daarin aangeboden. Ook maken we gebruik van de werkmap Beginnende gecijferdheid. Door de kinderen ervaring te laten opdoen en door de activiteiten met ze te ondernemen op het gebied van tellen en getalbegrip, meten en meetkunde leggen we een stevig fundament voor beginnende gecijferdheid. Het leren rekenen in groepen 3 t/m 8 doen we met 'De Wereld in Getallen' en 'Rekenroute'. In groep 3 en 4 ondersteunen we dit met 'Met Sprongen Vooruit' leren rekenen. 

Wereld oriënterende vakken en thematisch onderwijs
De wereld oriënterende vakken zijn verweven in thematisch leren op de Prof. Huizingschool. Met interessante thema's helpen we leerlingen de wereld te ontdekken. Niet met invuloefeningen in werkboekjes, maar door het opdoen van wereldwijze kennis over heden en verleden én door samen nieuwe kennis op te bouwen. Luisteren naar verhalen, boeiende teksten lezen, zelf schrijven, nadenken, onderzoeken, opzoeken, uitzoeken, maken, creëren. Niet allemaal stilletjes aan een tafel, maar levendig door veel DOEN.

Bewegingsonderwijs
Door  te bewegen verkent een leerling zijn omgeving en ontwikkelt hij/zij het ruimtelijk gevoel. Vooral op jeugdige leeftijd zijn motorische vaardigheden voor een leerling van essentieel belang in het spel met leeftijdsgenoten. Het bewegingsonderwijs richt zich niet alleen op lichamelijke ontwikkeling (door oefening van het evenwicht, het lopen, de lichaamshouding en de ontwikkeling van het uithoudingsvermogen) maar levert ook een bijdrage aan de sociale ontwikkeling, bijvoorbeeld bij het toepassen van spelregels. Alle groepen krijgen bewegingsonderwijs van een vakleerkracht. Vanaf groep 5 douchen de leerlingen na de les. 
 

TOS methodieken ter ondersteuning van de sociale vaardigheid in de groep
De drie TOS methodieken zijn PeTOS, Spraakwaterval en Story Grammar.

• PeTOS is de makkelijk uit te spreken afkorting van psycho-educatie TOS. Met PeTOS werken kinderen met een taalontwikkelingsstoornis systematisch aan het leren ‘lezen’ van de eigen (binnen)wereld en die van anderen. PeTOS is een leerlijn en klassikale lesmethode voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis in groep 1 tot en met 8 van het speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs. PeTOS heeft vijf thema’s die elk jaar terugkeren: ik & jij, mijn gevoelens, mijn lijf, mijn wereld en mijn taal & TOS. PeTOS is ontwikkeld door professionals uit het cluster-2 onderwijs en een senior onderzoeker van de Kentalis Academie. Door met PeTOS te werken versterken we het zelfbeeld en de sociale vaardigheden van onze leerlingen. 
   
• Spraakwaterval is ontwikkeld voor leerlingen met een communicatieve hulpvraag. De methodiek is gericht op het vergroten van hun zelfinzicht, zelfvertrouwen en communicatieve en sociaal-emotionele redzaamheid. We weten dat communicatie meer is dan alleen mondelinge taal. Ook non-verbale communicatie, zoals lichaamstaal, houding en sociale vaardigheden is belangrijk. Het doel van Spraakwaterval is om leerlingen voldoende sociaal-communicatief redzaam te maken om te participeren in het (reguliere) vervolgonderwijs en in de maatschappij.
   
• Story Grammar training is een methode die leerlingen met TOS (letterlijk) houvast geeft bij het vertellen van een verhaal. Dat gebeurt door het inzetten van de verhaalvlecht. Die bestaat uit symbolen voor de verhaalstructuur. Daarmee krijgt de leerling inzicht in de overkoepelende verhaallijn (de macrostructuur). Daarnaast is er in de methode aandacht voor het gebruiken van de juiste inhoudswoorden (naam- en werkwoorden) en grammaticale zinnen (de microstructuur). Ook die zijn nodig voor een samenhangend verhaal.

Seksuele opvoeding
In ons onderwijs aan onze leerlingen is seksualiteit en relatievorming een onderdeel van de gehele kennisoverdracht. Daarvoor zetten we de methode PeTOS en 'Kriebels in je buik' in. We nemen ook deel aan de 'week van de Lentekriebels'. In de methodiek zijn alle kerndoelen opgenomen passend bij de seksuele vorming. Wij benaderen vragen over seksualiteit vanuit het individuele ontwikkelingsniveau en stemmen af. De voorlichting richt zich op de sociale, ethische en emotionele aspecten.  

Godsdienst en levensbeschouwelijk onderwijs
In ons land, binnen onze school, ontmoeten veel culturele stromingen elkaar. Binnen onze school proberen we voorwaarden te scheppen om open te staan voor verschillende culturen, tradities en godsdiensten. Dit kan aan de orde komen tijdens kringgesprekken, maar ook bij de lessen PeTOS of themalessen gekoppeld aan burgerschap. 

Beeldende vorming en Cultuur educatie
In iedere groep wordt wekelijks aandacht besteed aan beeldende vorming. De leerlingen leren op diverse manieren met materialen om te gaan. Daarnaast leren zij allerlei technische vaardigheden. Gedurende de schoolloopbaan is er voor de leerlingen een aanbod van activiteiten op het gebied van Cultuur educatie in samenwerking met de kunstenschool Kaliber. Hieronder valt beeldende vorming, muziek, dans en museumbezoek. Jaarlijks gaan kinderen naar een voorstelling of wordt een voorstelling op school gegeven. 

ICT vaardigheden 
Wij werken met Delta De Draak. Dit is een pakket van lessen digitale geletterdheid voor de groepen 1 t/m 8. 
Delta de Draak is een complete doorlopende leerlijn voor ICT-aanbod. Het kent een gestructureerde opbouw van concrete lessen die ruimte laat voor aanpassing passend bij onze doelgroep. Delta is gebaseerd op SLO-leerdoelen digitale geletterdheid. De 4 thema’s ICT-basisvaardigheden, Computational thinking, Mediawijsheid en informatievaardigheden vormen een geïntegreerd geheel in ons thema aanbod. 

Gedurende het schooljaar worden er verschillende activiteiten in het kader van thematisch onderwijs, Cultuur educatie en Burgerschap ondernomen waarvoor het weekrooster van de klas wordt aangepast. Als belangrijkste activiteiten noemen wij hier:

• Sportdag en sportprojecten; zoals schaatsen, paardrijden en/of judoprojecten - gedurende het schooljaar
• Excursies; voor onze leerlingen is het belangrijk dat zij veel ervaringen opdoen en al doende leren. Excursies zijn gekoppeld aan het thema, en worden bij regelmaat georganiseerd. Er kunnen bezoeken gebracht worden aan musea, winkels, bedrijven, openbare instellingen, de boerderij, het bos etc.  - gedurende het schooljaar
• Culturele en muzikale activiteiten uitgaande van ons cultuureducatieplan - gedurende het schooljaar
• Thema openingen vijf keer op jaarbasis en thema afsluiting met ouders vier keer op jaarbasis
• Schoolreis - einde schooljaar
• Laatste lesdag activiteit - einde schooljaar
• Kamp groep 7 en 8